BB 4 000 Alsthom
25 kV 50 Hz Direkt Bağlı Monofaze Akım Motorlu Bo' Bo' Lokomotif

Bu sayfa arkadaşım Derya Ferendeci'ye ithaf edilmiştir.

TCDD 1955 yılında açılan Sirkeci-Halkalı elektrikli hattında, o dönemde çok yeni olan, hatta Almanların o dönemde terk ettikleri 25 kV 50 Hz teknolojisini seçmiş, bu seçimin ne kadar isabetli olduğunu yıllar göstermiştir. BB 4 000'lerin performansı zayıf olsa da aynı teknolojiyi kullanan ve türünün ilk örneklerinden olan 8 000 banliyö dizileri bu teknolojinin durumunu göstermektedir. BB 4 000'in gövdesi Alsthom'un o dönemdeki popüler tasarımcısı Paul Arzens tarafından tasarlanmıştır. Daha sonra E 40 000'lerin de tasarımını yapacak olan Arzens'in kabin önünde bulunan köşeli pencereleri dikkat çekicidir.
Jean-Partick Charrey
Ben 4000'leri Ataköy'de arkadaşlarla sokakta oynarken görürdüm. Genelde "bölgesel" ve "ekspres" yolcu trenlerinin önlerindeydiler. Ne yazık ki o zamanlar arada bir gecen buharlılara (5650X ve 4550X) daha hayrandım, ve bugüne dek hiçbir şey degişmedi. Ama o zamanlar, ben 10 yaşlarımdayken, 4000'ler "modernliğin" simgesiydi.

Bir kere 1990'larda Yeşilyurt istasyonunda bir BB4000'i blok sinyali beklerken gördüm, arkasında blok yük trenindeki kapalı vagonlar tamamiyle inek doluydu. İnanılmaz bir koku vardı, ve en arkadaki vagonların birinden, ineklerden biri kafasını havalandırma pencerelerinin birinden dışarı çıkarmıştı. İstasyondaki görevliler sopayla koştu ve ineği korkutarak kafasını içeri sokmayı başardı. Ve blok sinyali "yeşil" oldu, ve BB4000 bütün elektriklilerdeki gibi gür "mmmmm" sesiyle hızlanıp katarla birlikte Ataköy'e doğru kayboldu...

Derya Ferendeci
Bu lokomotiflerin bakım güçlüğü ve Haydarpaşa'daki deponun olanaklarının daha fazla olması nedeniyle büyük bakımlar için Haydarpaşa'ya geçirilir, bakım sonrası tecubesi de burada yapıldıktan sonra Sirkeci tarafına geri dönerlerdi.
İhsan Alap

Ankara baliyösü elektrifikasyonunun sıcak denemeleri bu lokomotiflerden birisiyle yapılmıştı.
M. Fahri Güresin


Teknik Özellikler:

Motor: MS 72 kollektörlü monofaze seri ikazlı kompanzasyon sargılı
Güç: Daimi rejimde 62.5 km/saat hızda 2200 BG, bir saatlik rejimde 60.3 km/saat hızda 2320 BG
Şofaj: 990 V (yüksüz, 25 kV katener geriliminde)
Valse: 5 konumludur (daimi gerileme, kran kran gerileme, stop, kran kran ilerleme, daimi ilerleme)
Gradüyatör: 22 konumlu
Azami Hızı: 90 km/saat
Pantograf Başlık Genişliği: 1950 mm
  


BB 4 000'lerin değişik kran konumlarında ve hızlarda cer kuvvet karakteristiğini gösteren diagram (İstanbul Sirkeci-Halkalı Banliyö Hattının Elektrikli İşletmeye Açılışı, TCDD Matbaası, İzmir, 1956).


BB 4 000'lerin elektrik şeması (İstanbul Sirkeci-Halkalı Banliyö Hattının Elektrikli İşletmeye Açılışı, TCDD Matbaası, İzmir, 1956).


BB 4 000 lerin kollektörlü monofaze seri ikazlı kompanzasyon sargılı cer motorlarından biri (İstanbul Sirkeci-Halkalı Banliyö Hattının Elektrikli İşletmeye Açılışı, TCDD Matbaası, İzmir, 1956).


BB 4 000'in eski bir fotoğrafı. Arkada görünen ise TCDD'nin ilk elektrikli dizilerinden 8 000 (Demiryollarımız, TCDD İzmir Matbaası, 1958).


BB 4 000 bir katara bağlı. Bu fotoğraflarda lokomotifin üzerinde TCDD yazısı ve kabin üzerinde bulunan projektörün olmadığı gözleniyor (Demiryollarımız, TCDD İzmir Matbaası, 1958).


BB 4 000'in boyanmış bir fotoğrafı (Demiryollarımız, TCDD İzmir Matbaası, 1958).


BB 4 000'in kabini (Demiryollarımız, TCDD İzmir Matbaası, 1958).


BB 4 000'ler TCDD'nin ilk elektrikli lokomotifleridir. 1955 yılında üç tane alınmış ve uzun yıllar hizmet etmiştir. Arkada yarısı görünen kırmızı lokomotif TCDD'nin dizel lokomotif filosunda en büyük ağırlığa sahip olan DE 24 000'lerden biri  (29. Nisan. 2002, Halkalı).


Uzaktan yepyeni ve model lokomotif gibi görünseler de yakından bakınca yılların izlerini taşıdıkları görülüyor. (29. Nisan. 2002, Halkalı).


Şimdi Halkalı'da bir kör hatta diğer emekliye ayrılmış lokomotifler gibi dinleniyorlar (Halkalı, 29. Nisan. 2002, Halkalı).


BB 4 001, BB 4 002 ve BB 4 003, üç arkadaş Halkalı'da yan yana (29. Nisan. 2002).


BB 4 000'lerin üçü de Halkalı Deposu içinde (23. Ekim. 2003).


BB 4 001'in önden görüntüsü (23. Ekim 2003, Halkalı).


BB 4 002'nin önünde bulunan TCDD amblemi ve numara plaketi (23. Ekim. 2003, Halkalı).


BB 4000'lerin üretici plaketlerinden birisi (23. Ekim. 2003, Halkalı).


BB 4001, E 40 015 (dış plaketi E 40 014), ve E 52 502 Haydarpaşa Garında yorgun bedenlerini dinlendirirken hızlı demiryolu ölçüm treni de (sağda) hereket hazırlıklarını yapıyor (5. Mayıs. 2007, Haydarpaşa).


Üç elektrikli lokomotifin bir başka açıdan görünüşü (5. Mayıs. 2007, Haydarpaşa).


BB 4 003'ün kabini. Bir kısmı eksik simit cer motorlarını denetleyen valse, kürsü dışındaki kol fren valfi, onun üzerinde hız saati ve kaydedici var. Solda çeşitli kumandalar için düğmeler ve orta çıta üzerinde de ATS (Otomatik Tren Durudurma Sistemi) var (23. Ekim. 2003, Halkalı).


BB 4 003'ün kürsüsünün sağdan görünüşü. Valsenin hemen yanında ileri-0-geri anahtarının takıldığı soket görülebiliyor (23. Ekim. 2003, Halkalı).


BB 4003'ün ikinci kabinini gösteren CB2 yazısı ve kabin tavanı (23. Ekim. 2003, Halkalı).


BB 4001'in kabini (5. Mayıs. 2007, Haydarpaşa).


BB 4001'in kürsüsü, yaklaşık makinistin görüş açısıyla (5. Mayıs. 2007, Haydarpaşa).


BB 4001'in kürsüsü ve kilometre saati (5. Mayıs. 2007, Haydarpaşa).


BB 4003'ün makine dairesi (23. Ekim. 2003, Halkalı).


BB 4003'ün makine dairesinde ayrıntılar (23. Ekim. 2003, Halkalı).

Ana Sayfaya...